استادیار موسسه تحقیقات علوم دامی کشور کرج محمد حسن زاده استاد گروه علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران تهران

b شماره 99 نشریه دامپزشكي تابستان 1392 b شماره 99 تابستان 1392 )پژوهش و سازندگی( تأثیر برگ زیتون بر فشار خون عملکرد و پارامترهای بیوشیمیایی سرم خون در جوجههای گوشتی صیفعلی ورمقانی دانشجوی دکتری تغذیه دام گروه علوم دامی دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس تهران شعبان رحیمی )نویسنده مسئول( استاد گروه پرورش و توليد طيور دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس تهران محمد امیر کریمی ترشیزی استادیار گروه پرورش و توليد طيور دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس تهران هوشنگ لطف الهیان استادیار موسسه تحقیقات علوم دامی کشور کرج محمد حسن زاده استاد گروه علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران تهران تاریخ دریافت: خرداد ماه 1391 تاریخپذیرش: شهریور ماه 1391 تلفن تماس نویسنده مسئول: 09123882047 Email: rahimi_s@modares.ac.ir چكيده این آزمایش به منظور بررسی اثرات برگ زیتون بر روی میزان فشار خون لیپیدهای سرم خون و عملکرد جوجههای گوشتی اجراء شد. تعداد 500 قطعه جوجه نر گوشتی یکروزه سویه آرین در قالب طرح کامال تصادفی متعادل با 5 تیمار آزمایشی )جیره غذایی( و 4 تکرار و 25 جوجه در هر تکرار به مدت 42 روز مورد استفاده قرار گرفت. تیمارهای غذایی شامل جیره پایه جیره پایه و داروی فشار خون )پروپرانولول( جیره پایه و سطوح 0/5 1 و 1/5 درصد پودر برگ زیتون بود. جیرهها بر اساس راهنمای تغذیه جوجهگوشتی آرین تنظیم شدند. صفات فشار خون سرخرگی فاکتورهای بیوشیمیایی سرم خون شامل کلسترول تریگلیسرید لیپوپروتئین با چگالی کم )LDL( لیپوپروتئین با چگالی باال )HDL( گلوکز پروتئین و فاکتورهای عملکردی اندازهگیری شدند. فشار خون در پایان دوره آزمایش با استفاده از دستگاه آشکار ساز جریان عروق مدل BV102R SONICAID متصل به پروب 5/5 مگاهرتز اسفینگمومانومتر و کاف نوزاد اندازهگیری شد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که اختالف فشار خون سرخرگی در بین تیمارها معنیدار بود) 0/05 <p( به طوری که بیشترین و کمترین مقدار فشار خون به ترتیب مربوط به تیمارهای جیره پایه و داروی فشار خون بود. تیمارهای غذایی بر روی مقدار کلسترول تری گلیسرید LDL و تلفات تأثیر معنی داری) 0/05 <p( داشتند اما بر روی مقدار HDL گلوکز و پروتئین تام تاثیری نداشتند. بنابر این به منظور کاهش فشار خون کلسترول تری گلیسرید LDL تلفات و بهبود شاخص تولید مقدار 1 تا 1/5 درصد برگ زیتون در جیرهغذایی جوجه های گوشتی میتواند مورد استفاده قرار گیرد. كلمات كليدي: برگ زیتون فشار خون لیپیدهای سرم عملکرد جوجه گوشتی )پژوهشوسازندگی( 25

... بر زیتون برگ تاثیر Veterinary Journal (Pajouhesh & Sazandegi) 99 pp: 25-35 The effect of olive leaves on blood pressure, growth performance and biochemical blood parameters in broiler chickens By: Varmaghany S. Ph.D. Student of Animal Nutrition, Department of Animal Science, Tarbiat Modares University, Tehran, Rahimi, S. Professor of Poultry Science, Tarbiat Modares University, Tehran, (Corresponding Author, Tel 989123882047); Karimi Torshizi, M. A. Assistant Professor of Poultry Science, Tarbiat Modares University, Tehran, Lotfollahian, H. Assiastant Professor of Animal Science Research Institute, Karaj, Hassanzadeh, M. Professor of Poultry Diseases, Faculty of Veterinary Medicine, University of Tehran, Tehran. Received: June 2011 Accepted: September 2012 This study was carried out to indicate the effects of olive leaves on arterial blood pressure, blood lipids and growth performance in broiler chickens. Experiment was conducted with 5 treatments and 4 replicates with 25 birds per each replicate in a completely randomized design with over all 500 male Arian strain 1-day old broilers. The period of study was 42 d. Treatments were control, drug of anti-hypertension propranolol (4 mg/kg BW) and 0.5, 1 and 1.5% olive leaf in diets. The growth performance, blood pressure, cholesterol, triglyceride, LDL-cholesterol, HDLcholesterol, glucose and total protein in serum were measured. Blood pressure was determined on brachial artery of all conscious birds at the end of 42 d with instruments of vascular flow detector SONICAID BV102R and baby cuff. The results of this experiment indicated that, there were significant effect of olive leaf on blood pressure, serum cholesterol, triglyceride, LDL-cholesterol and mortality (p<0.05), but no significant effect on serum HDLcholesterol, glucose and total protein in broiler chickens. According to results of this experiment, in order to reduce blood pressure, serum lipids, mortality and improvement of production efficiency, use of olive leaf up to 1.5% in broilers diet could be recommended. Key words: Olive leaf, Blood pressure, Serum lipids, Performance, Broiler chickens مقدمه 1 خون فشار افزایش فاکتور چهار با همراه متابولیکی ناهنجاریهای انسولین به مقاومت از ناشی چاقی و گلوکز به تحمل عدم لیپیدها افزایش بلکه نیست خاصی اتیولوژی با بیماری یک خون فشار افزایش هستند. میشود ایجاد فاکتورها از مجموعهای بوسیله که است بالینی شرایط یک و کلیوی های بیماری در 2 سرخرگی خون فشار افزایش حیوانات در )7(. تیروئید غده بزرگی مانند اندوکرین بیماریهای الدوسترون ترشح افزایش جوجههای در )19(. میشود دیده چشمی جراحات و چپ بطن هیپرتروفی میگردد الشه ضبط و تلفات بیماری شیوع باعث قلبی نارسایی گوشتی میکند وارد صنعت این به زیادی اقتصادی زیانهای دنیا سراسر در که میتواند گوشتی جوجههای در خون فشار میزان کاهش این بنابر )22(. مربوط متابولیکی ناهنجاریهای از پیشگیری در موثر فاکتورهای جمله از میتوانند دارویی گیاهان منظور این برای و باشد عروقی قلبی سیستم به گیرند. قرار استفاده مورد خدمت در زندگي دهنده نجات و دارو عنوان به گياهان پيش قرنها از مديترانه مردم غذايي جيره در زيتون دارويي گياهان ميان در بودهاند بشر خاصي اهميت از فيزيولوژيكي فعال فنلي پلي تركيبات بودن دارا دليل به زيتون برگ محافظتي و دارويي خاصيت قدیماالیام از )1(. است برخوردار خاصيت مورد در شده منتشر رسمي گزارش اولين بود شده شناخته برگ كه شد گزارش زمان آن در که بود 1954 سال در زيتون برگ دارويي )16(. است مؤثر تب كاهش و ماالريا درمان در زيتون آسماني اديان در كه باشد مي مقدس درختان جمله از زيتون درخت مباركه و طيبه شجره عنوان به و شده ياد حرمت با مجيد قرآن در ویژه به و خورد می قسم زیتون به تین سوره در متعال خداوند است. شده معرفي کند. می یاد نعمت عنوان به زیتون درختان از یازده آیه نحل سوره در است. زيتون پرورش مزارع فرعي هاي فرآورده از يكي زيتون برگهاي تشكيل برگها را زيتون وزن درصد 10 حدود در گيري روغن صنايع در برگ کیلوگرم 25 حدود در زيتون درخت هر از هرس زمان در و دهند مي فرآيند از حاصل ضايعات و زيتون برگهاي 25(. )4 شود مي توليد زيتون صورت در كه هستند ليگنوسلولزي تركيبات از دو هر زيتون روغنگيري قابليت پتانسيل اما میآورند بوجود محيطي زيست مشكالت استفاده عدم اقتصادي- نظر نقطه از طوريكه به دارند را طيور و دام تغذيه در استفاده مقادير حاوي زيتون برگ )21(. هستند اهميت حائز العاده فوق اجتماعي 5 ورباكوسيد 4 ريوتين 3 اولئوروپين مخصوصا پليفنلها از توجهی قابل غالب پليفنل است. ليوتئولين- 7 -گلوكوزيد و 7-7 -گلوكوزيد 6 آپيجينين ها بيماري از خيلي درمان در كه است اولئوروپين زيتون برگهاي در در موجود بيولوژيكي تركيب مؤثرترين )1(. ميگيرد قرار استفاده مورد عروقي قلبي بيماريهاي در و داشته دارويي خاصيت كه زيتون برگ 26 )پژوهشوسازندگی(

1392 تابستان دامپزشكي نشریه 99 شماره هيدروكسي و اولئوروپين )24(. است اولئوروپين دارد اهميتي حائز نقش شده قلبي عروقي هاي بيماري كاهش باعث آن تجزيه از حاصل تيروزول و خون فشار كاهش باعث ديورتيكي خاصيت و عروق انبساط طريق از و فعاليت ضد این بر عالوه میگردد قلب كرونر عروق در خون جريان افزايش خواص بودن دارا دليل به زیتون درخت برگ )20(. است 8 قلب نامنظم آرترواسکلروزی ضد باکتریایی ضد خون فشار دهنده کاهش دیورتیکی ميگيرد قرار استفاده مورد سنتی طب در ملین و 9 تببر اكسیدان آنتي زيتون برگ عصاره و برگ كه است داده نشان متعددي مطالعات 32(. )9 قلب كرونر عروق در خون جريان افزايش و خون فشار كاهش باعث )4(. ميگردند در زیتون برگ از استفاده مورد در گرفته صورت منابع بررسی براساس خون بیوشیمیایی پارامترهای و خون فشار میزان بر آن تأثیر و غذایی جیره توجه با است. نشده منتشر توجهی قابل اطالعات گوشتی جوجههای در مستعدکننده عامل خون فشار افزايش گوشتي جوجههاي در اينكه به ریوی و قلبی-عروقی سیستم به مربوط متابوليكي ناهنجاري از تعدادی نظر به لذا )14( است آئورت پارهگی و ناگهانی مرگ سندرم آسيت مانند با گوشتي جوجههاي غذايي جيره در زیتون برگ از استفاده كه رسد مي بنابر باشد. داشته تأثیر ناهنجاریها این شیوع میزان در خون فشار کاهش گوشتی جوجههای در پارامترها این بررسی آزمایش این اجرای از هدف این فشار کاهش صورت در تا بود زیتون برگ پودر مختلف سطوح با شده تغذیه از جلوگیری منظور به عملکرد بر سوء تأثیر عدم و خون لیپیدهای خون قلبی-عروقی سیستم به مربوط متابولیکی ناهنجاریهای از تعدادی شیوع گوشتی جوجههای غذایی جیره در مکمل یک عنوان به زیتون برگ پودر گیرد. قرار استفاده مورد ها روش و مواد درختان هرس زمان در شده قطع سرشاخههای زیتون برگ تهیه برای جدا از پس و خشک سایه در قم شهرستان در واقع فدک زیتون باغ شد. داده انتقال آزمایش اجرای محل به چوبی قسمتهای از برگ سازی نشاسته و قند شامل سایه در شده خشک زیتون برگ شيميايي تركيبات كلسيم خام خاکستر چربيخام خام الیاف پروتئينخام مس( )روش روشهاي از استفاده با مس و روی آهن منیزیم کلر سدیم پتاسیم فسفر انرژی و NFE میزان )2( شد گیری اندازه )1990(.A.O.A.C استاندارد )31(. گردید محاسبه نیز ازت برای شده تصحیح ظاهری متابولیسم قابل توصیف شیلکاتو فولین- روش اساس بر تانن و فنلي تركيبات گيري اندازه )35(. گرفت صورت )1992( همكاران و Terrill توسط شده زیتون برگ درصد 1/5 و 1 0/5 سطوح از استفاده با آزمایش این در و ذرت پایه بر و پروپرانولول( )قرص خون فشار دهنده کاهش داروی و پایه جیره 1- شامل غذایی های جیره شد. تهیه غذایی جیره پنج سویا داروسازی شرکت Pranol )40 پروپرانولول قرص اضافه به پایه جیره 2- جیره 4- زیتون برگ 0/5 درصد با پایه جیره 3- ایران( تهران- تولیدارو بودند زیتون برگ درصد 1/5 با پایه جیره 5- زیتون برگ درصد 1 با پایه زیتون برگ 1/5 درصد و 1 0/5 فشارخون داروی شاهد عنوان تحت که هر ازای به گرم میلی 4 پروپرانولول قرص مصرف مقدار شدهاند. داده نشان به خوراک مصرف و زنده وزن به توجه با که )17( بود زنده وزن کیلوگرم دوره در قرص( )95 میلیگرم 3800 آغازین دوره در میشد اضافه جیره میلیگرم 5000 پایانی دوره در و ) 100 قرص( میلیگرم 4000 رشدی غذایی جیرههای شد. مخلوط پایه جیره گرم کیلو 100 هر در قرص( )125 ات 3 2 تا 1 زمانی دوره سه در آرین جوجهگوشتی توصیههای اساس بر جدول گردیدند تنظیم مغذی مواد مساوی مقادیر با هفتگی 6 تا 5 و 4 )تیمار پایه جیره شده تأمین مغذی مواد و استفاده مورد خوراکی مواد 1 مورد مقدار جیرهها تهیه برای زمانی دوره هر در میدهد. نشان را شاهد( میکسر در خوراکی مواد سایر با پودر صورت به و آسیاب زیتون برگ نیاز گردید. مخلوط کشور دامی علوم تحقیقات موسسه جنوبی طیور بخش در آزمایش این جوجهگوشتی قطعه 1500 تعداد گردید. اجراء کرج شهرستان در واقع شد داده انتقال آزمایش اجرای محل به بابلکنار الین مزرعه از آرین یکروزه برای نر جنس قطعه 500 تعداد مقعد طریق از جنسیت تعیین از پس و طرح اساس بر غذایی جیرههای به توجه با شد. استفاده آزمایش اجرای قطعهای 25 باکس 20 در تکرار 4 با تیمار 5 تعداد متعادل تصادفی کامال گرفتند. قرار مطالعه مورد روز 42 مدت به آزمایشی( )واحد پایان در و روزگی 1 در قطعه( )25 آزمايشي واحد هر جوجههاي ميانگين و توزين گروهي صورت دانبه قطع ساعت 2 از بعد هفته هر آزمايشي واحد آن زنده جوجههاي تعداد بر كل وزن تقسيم از زنده وزن فرمولهای از استفاده با نيز توليد شاخص و روزانه وزن افزايش ميانگين تفاضل آزمايشياز واحد هر روزانه مصرفي خوراك ميانگين شد. زيرمحاسبه مرغ روز تعداد بر تقسيم و هفته هر پايان در باقيمانده و شده توزيع خوراك نزو افزايش بر روزانه مصرفي خوراك تقسيم از نيز غذايي تبديل ضريب و شد. محاسبه روزانه آن آخر در زنده جوجههاي )تعداد جوجههاي+ كه روزهايي مجموع مرحله اين در شده تلف روزمرغ تعداد = مرحله( روزهايآن تعداد مرحلهX اند بوده زنده میانگین - مرحله هر ابتدا زنده وزن /)میانگین مرحله آن روز تعداد جوجه هر روزانه وزن افزايش مرحله(= هر پايان زنده وزن زنده وزن )ميانگين غذايي(/ تبديل ضريب X پرورش دوره 10 /})طول توليد شاخص ماندگاري({= درصد X گرم به دسترسی جوجهها میشد. برداری رکورد روز در بار 3 نیز تلفات تعداد روشنایی ساعت 23 صورت به نوری برنامه داشتند خوراک و آب به آزاد هر و سلسیوس درجه 32 اول روز در دمایی برنامه و تاریکی ساعت 1 و پایان در سلسیوس درجه 22 تا 20 دمای به تا کاهش درجه 2 هفته هر از گرسنگي ساعت دو از بعد پرورش دوره پایان در رسید. آزمایش بال سياهرگ از و انتخاب تصادفی صورت به جوجه قطعه 2 آزمایشی واحد به بالفاصله خون های نمونه تيمار(. هر از پرنده )8 شد گرفته خون آنها درجه 37 دمای در ساعت 2 مدت به و منتقل انعقاد ضد ماده بدون های لوله دمای در آن سانتریفوژ و سرم جداسازی از پس و نگهداری گراد سانتی نگهداری خونی متابولیتهای گیری اندازه برای گراد سانتی درجه 20- چگالی با لیپوپروتئین تام كلسترول گلوکز تام پروتئین غلظت )34(. شدند آنزیمی روش از استفاده با )HDL( باال چگالی با لیپوپروتئین کم) LDL ( از استفاده با GPO-PAP روش با گليسريد تري و CHOD-PAP" )27(. شدند گيري اندازه شيمي زيست هاي كيت )پژوهشوسازندگی( 27

... بر زیتون برگ تاثیر آزمایش دوره طول در 1 پایه جيره مغذي مواد و تركيبات 1- جدول )درصد( خوراكي ماده هفتگی( 6 تا پایانی) 5 هفتگی( 4 تا )3 رشدی هفتگی( 2 تا )1 آغازین 49/00 50/00 54/66 ذرت دانه 27/65 34/13 38/59 درصد( )48 سويا كنجاله 16/60 9/0 0 گندم دانه 2/60 2/68 2/10 گياهي روغن 1/18 1/14 1/22 صدف 1/65 1/64 1/93 فسفات كلسيم دي 0/32 0/43 نمك معدني مكمل 2 ويتامين مکمل 0/20 0/25 0/26 متيونين 0/10 0/11 0/12 لیزین 0 0 0/05 آنتياكسيدان 0/05 0/05 0/05 آنتيكوكسيديوز )درصد( شده محاسبه تركيبات 2970 2920 2850 )كيلوكالري/كيلوگرم( ساز و سوخت قابل انرژي 18/6 20/7 22/05 خام پروتئين 0/91 0/91 1/01 كلسيم 0/45 0/45 0/5 استفاده قابل فسفر 0/15 0/16 0/19 سديم 0/48 0/55 0/59 متيونين 1 1/16 1/27 ليزين 0/78 0/88 0/93 سيستين + متيونين که شد اضافه گونهای به زیتون برگ مقادیر این پایه جیره به درصد 1/5 و 1 0/5 های جیره تهیه برای شد. اضافه پروپرانولول قرص پایه جیره به خون فشار داروی حاوی جیره تهیه برای 1- بود. یکسان پایه جیره با ها جیره این شده تأمین مغذی مواد و شد داده ها جیره خوراکی مواد درصد در اندکی تغییرات گرم 0/008 ميلي B 12 ويتامين المللي بين واحد 15 E ويتامين بينالمللي واحد 1500 D 3 ويتامين بينالمللي واحد 1000 A ويتامين گرديد: تأمين زير مقادير جيره كيلوگرم هر ازاي به 2- يليم 110 منگنز گرم ميلي 0/1 بيوتين ميليگرم 0/2 فوليك اسيد ميليگرم 1 پيريدوكسين ميليگرم 25 نياسين ميليگرم 8 پانتوتنيك اسيد گرم ميلي 4 ريبوفالوين گرم ميلي 0/5 تيامين ميليگرم. 0/15 سلنيوم و ميليگرم 0/9 كبالت ميليگرم 1/3 يد گرم ميلي 9 مس ميليگرم 100 روي ميليگرم 35 آهن گرم 28 )پژوهشوسازندگی(

شماره 99 نشریه دامپزشكي تابستان 1392 اندازه گیری فشار خون با استفاده از وسایل زیر صورت گرفت: 1 -دستگاه آشکارساز جریان عروق سونیکید مدل Vascular Flow Detector SONICAID BV102R متصل به پروب 5/5 مگاهرتز و ژل سونوگرافی Iran( )Shafasonic, -2 اسفینگمومانومتر No( Babyphon Riester 1440 )Jungingen Germeny -3 بازوبند )کاف( نوزاد arm( Infant Nylon-Velcyro.)Riester Jungingen Germeny 13-7.5 circumference در پایان دوره آزمایش از هر واحدآزمایشی 2 قطعه خروس )8 قطعه در هر تیمار( به صورت تصادفی انتخاب و میزان فشار خون سرخرگی آنها اندازهگیری شد. فشار خون از طریق بال جوجههای هوشیار )بدون بیهوشی( توسط دو نفر در مکانی آرام اندازهگیری شد. ابتدا پرنده به پشت بر روي ميز كار خوابانده شد و بازوبند همراه با كيسه باد آن )خالی از باد( به آرامی بر روي بازو 10 بسته شد مقداري ژل بر روي پروب دستگاه سونیکید ماليده شد و بروی مفصل انتهاي بازو و محل ابتداي استخوان هاي زند زبرين و زند زيرين 11 قرار گرفت تا صدای جریان خون شنیده شود. سپس كيسه بادي کاف به تدريج باد شد تا فشارسنج متصل به آن رقم باالی 200 ميليمتر جيوه را نشان میداد در اين فشار جريان خون سرخرگي كامال قطع مي شد سپس به آرامي پيچ خروج هوای متصل به كاف شل ميشد تا فشار كاف كاهش يابد )2 تا 5 ميليمتر جيوه در هر ثانيه(. وقتيكه فشار داخل كيسه پالستيكي كاف كاهش يافت و پايين تر از فشار خون سرخرگ بازو شد جريان خون برقرار می شد و اين برقراري مجدد جريان خون توليد صدايي ميكرد كه از طريق پروب به دستگاه سونیکید انتقال و قابل شنيدن بود. بنابر اين همزمان با شنيدن اولين صدا از دستگاه ميزان فشار نيز از روي فشارسنج قرائت و به عنوان فشار خون سيستولي پرنده ياداشت گرديد. براي استفاده پرنده بعدي كاف از هوا كامال خالي ميشد. محاسبات آماری دادههاي حاصله در قالب طرح كامال تصادفي با استفاده از نرم افزاز SAS و انجام شد )29( و مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون دانكن صورت گرفت. تابعیت خطی درجه دوم و سوم صفات اندازهگیری شده برای تیمارهای شاهد و سطوح 1 0/5 و 1/5 درصد پودر برگ زیتون مشخص شد. نتایج میانگین مواد مغذی مواد معدنی ترکیبات فنلی و انرژی قابل متابولیسم پودر برگ زیتون در جداول 2 و 3 نشان داده شده است. میانگین فشار خون سیستولیک در تیمارهای شاهد داروی فشارخون)پرانول 40( 1 0/5 و 1/5 درصد برگ زیتون به ترتیب ±3/44 68/75 43/25±3/46 56/87±4/36 67±3/18 و 55/87±2/93 میلیمتر جیوه بود. در این مطالعه نشان داده شد که استفاده از برگ زیتون در جیره غذایی جوجههای گوشتی فشار خون سیتولیک را کاهش داد )0/05 <p( به طوری که سطوح باالتر از 0/5 درصد برگ زیتون مقدار فشار خون سیستولیک را در مقایسه با تیمار شاهد به طور معنیداری کاهش داد )نمودار 1 (. نتایج حاصله نشان داد که برگ زیتون بر روی کلسترول کل تری گلیسرید و کلسترول LDL سرم جوجههای گوشتی تأثیر معنی داری )0/05 <p( داشت اما بر روی مقدار کلسترول HDL گلوکز و پروتئین تام تاثیری نداشت )جدول 4(. میانگین کلسترول کل و تریگلیسرید بین تیمارهای 1 و 1/5 درصد برگ زیتون اختالف معنیداری نداشت اما تفاوت بین این تیمارها با سایر تیمارها معنی دار بود )0/05 <p(. تأثیر برگ زیتون بر صفات عملکردی وزن زنده افزایش وزن روزانه مصرف خوراک ضریب تبدیل غذایی تلفات و شاخص تولید در جدول 5 نشان داده شده است. استفاده از برگ زیتون در جیره غذایی جوجههای گوشتی به طور معنی داری تلفات را کاهش داد )0/05 <p(. تیمارهای غذایی بر روی صفت شاخص تولید نیز تأثیر معنی داری داشتند )0/05 <p(. بحث نتایج مربوط به مقدار پروتئین خام چربی و خاکستر خام برگ زیتون در این مطالعه با مقادیر 1/14 6/32 و 3/65 گزارش شده توسط Boudhrioua و همکاران )2009( متفاوت است )5(. تنوع زيادي در ارزش غذايي برگ زيتون وجود دارد واريته فصل و سال تأثير كم اما شرايط ذخيره سازي و نحوه خشك كردن مخصوصا برگهاي بدون شاخه بيشترين تأثير را بر ارزش غذايي برگ زيتون دارند )8(. با توجه به اینکه در این آزمایش برگها پس از سرشاخه زنی درختان زیتون در سایه خشک شدند و در زمان جداسازی نیز دقت الزم صورت گرفت که سرشاخه ها تا حد امکان از برگ جدا شوند بنابر این مقدار پروتئین برگها بیشتر بود. نمودار 1 نشان میدهد که اختالف میانگین فشار خون سیستولیک در بین تیمارها معنی دار است )0/05 <p( به طوریکه استفاده از سطوح 1 و 1/5 درصد برگ زیتون در جیرهغذایی جوجههای گوشتی در مقایسه با تیمار شاهد فشار خون سیستولیک را کاهش داد. استفاده از مقدار 0/5 درصد برگ زیتون در مقایسه با تیمار شاهد باعث کاهش معنیداری در فشار خون نشد به نظر میرسد که مقدار ماده موثره حاصل از این سطح زیتون در جیرهغذایی جوجههای گوشتی کافی نبوده است که باعث کاهش معنیدار فشار خون نسبت به تیمار شاهد شود. بر اساس منابع موجود در مورد تأثیر برگ زیتون بر میزان فشار خون در جوجههای گوشتی تاکنون گزارشی منتشر نشده است اما گزارشهای منتشر شده در مورد انسان و حیواناتی مانند موش و خرگوش نشان میدهد که پودر و یا عصاره برگ زیتون باعث کاهش فشار خون )4 32( 20 میگردد که با نتایج این تحقیق مطابقت دارد. صابری و همکاران) 1387 ( در مطالعه ای بر روي 64 فرد مبتال به فشار خون گزارش نمودند که استفاده روزانه از 1000 ميليگرم پودر برگ زيتون باعث كاهش معنيداري )0/05 <p( در فشار خون سيستوليك شد )28(. Susalit و همکاران )2011( گزارش نمودند که استفاده از عصاره برگ زیتون در بیماران فشار خونی باعث کاهش فشار خون شد )33(. Perrinjaquet-Moccetti و همکاران )2008( در آزمايشي با استفاده از دوقلوهاي همسان سطوح 500 و 1000 ميليگرم عصاره برگ به مدت 8 هفته مورد استفاده و مشاهده کردند که عصاره برگ زيتون فشار خون را به طور معنيداري )0/05 <p( كاهش داد )26( در این آزمایش نیز برگ زیتون فشار خون را کاهش داد. مقدار فشار خون تحت تأثیر دو عامل مهم برونده قلب )مقدار خونی كه در هر دقیقه به وسیله قلب به درون آئورت پمپ می شود( و مقاومت رگ)مقاومتی كه بر سر راه خروج خون )پژوهشوسازندگی( 29

... بر زیتون برگ تاثیر قلب برونده کاهش لذا )15( میگیرد قرار دارد( وجود رگها در قلب از شده منتشر گزارشهای بنابر میدهند. کاهش را خون فشار عروق اتساع و میگردد. خون فشار کاهش باعث متفاوتی مکانیسمهای با زیتون برگ تضعیف اثر بدون سطحي عروق مجاري بازكنندگي عمل با زيتون برگ فشار ضد خاصيت )28(. ميگردد خون فشار كاهش سبب قلب بر کنندگی تركيبات آنژيوتانسيني ضد فعاليت دليل به است ممکن زيتون برگ خوني تجزيه دليل به اینکه يا و )11( باشد آن در موجود اولئاسين و اولئوروپين انتاگونيست كه باشد و 4 -ديهيدروكسي-فنيل-اتانول 3 توليد و اولئوروپين جدار صاف عضالت كلسيم كانالهاي كننده بلوكه و بوده كلسيم فعاليت فعال کلسیم یونهای توسط انقباض روند صاف عضله در )30(. است عروق مسدود با زیتون برگ در موجود اولئوروپین تجزیه از حاصل مواد میشود قيرط زا سلول داخل به كلسيم يونهاي ورود كلسيمياز کردنكانالهاي ندش منبسط باعث و ميكنند جلوگيري سلوليفعال كانالهايغشاءهاي کاهش خاصیت که گرفت نتیجه توان می اين بنابر میگردند. خونی عروق بلوكه در كه است اولئوروپين به مربوط زيتون برگ خون فشار دهندگی برگ در موجود مواد ديگر با آنژيوتانسين ضد و كلسيم كانالهاي كردن پروآنژیوتانسین یا آنژیوتانسینوژن )33(. دارد كنندگي تقويت خاصيت آزاد از پس و شده سنتز کبد در که است اسیدآمینه 12 با پپتیدی پلی با پپتیدی )پلی Ι آنژیوتانسین به رنین هورمون تأثیر تحت درخون شدن آنژیوتانسین مبدل توسط Ι آنژیوتانسین شود می تبدیل آمینه( اسید 10 تبدیل ΙΙ آنژیوتانسین به دارد وجود ریه مویرگهای در بیشتر که افزایش و عروق کننده منقبض مهم عامل یک ΙΙ آنژیوتانسین شود. می مهارکنندگی اثر زیتون برگ در موجود اولئوروپین است خون فشار دهنده آنژیوتانسین به Ι آنژیوتانسین تبدیل از و داشته آنژیوتانسین مبدل روی بر خون فشار کاهش باعث طریق این از و )11( کند می جلوگیری ΙΙ خون فشار بر موثر فاکتورهای از دیگر یکی نیز اکساید نیتریک میگردد. خون فشار کاهش باعث خونی عروق کردن منبسط طریق از که است اولئوروپين که نمودند گزارش )1998( همکاران و Visioli گردد می كه شد موشها ماكروفاژ سلولهاي در اكسيد نيتريك توليد افزايش باعث )37(. گرديد خون فشار كاهش باعث طريق اين از کمترین شد تغذیه خون فشار داروی با پایه جیره از که تیماری آن خون فشار مقدار اختالف که طوری به داشت را خون فشار مقدار دسته از پروپرانولول قرص <p(. )0/05 بود دار معنی تیمارها سایر با اعصاب است. موثر سمپاتیک اعصاب روی بر که است بلوکر بتا داروهای را قلب ضربهاي حجم و سرعت و تنگ را وريدها و آرتريولها سمپاتيك )اثر انقباض قدرت افزايش باعث قلب سمپاتيكي تحريك ميدهد. افزايش سرعت افزايش و كرونوتروپيك( )اثر قلب ضربان افزايش اينوتروپيك( β های گیرنده عادی حالت در ميشود. دروموتروپيك( )اثر قلب هدايت گیرندههای روی نشستن با آدرنالین که میشود تحریک آدرنالین توسط با میشود. قلب انقباضی قدرت افزایش و قلب ضربان افزایش باعث β اشغال داروها این توسط β گیرندههای )پروپرانولول( بتابلوکرها مصرف نیز خون فشار نتیجه در و میشود کم قلب انقباضی قدرت و ضربان شده )17(. مییابد کاهش غذایی جیره در زیتون برگ مختلف سطوح از استفاده آزمایش این در نداشت تأثیر سرم گلوکز و کل پروتئین مقدار بر گوشتی های جوجه الکلی عصاره خوراکی تیمار که نمودند گزارش )1383( همکاران و عیدی شد سرم گلوکز سطح کاهش باعث شده دیابتی حیوانات در زیتون برگ نداشت صفت این بر داری معنی تأثیر سالم حیوانات در اما <p( )0/05 دارد. مطابقت تحقیق این نتایج با که )9( با مقایسه در شاهد تیمار LDL کلسترول و کل کلسترول مقدار در گلیسرید تری مقدار کمترین و <p( )0/05 بود باالتر تیمارها سایر از استفاده <p(. )0/05 شد دیده زیتون برگ درصد 1/5 و 1 تیمارهای پالسما کلسترول مقدار خوراکی قرصهای صورت به زیتون برگ عصاره گزارش )2011( همکاران و Susalit )26(. داد <p( کاهش) 0/01 را میلی 10000 مقدار از استفاده خون فشار به مبتال افراد در که نمودند 196/4 به 202/2 )از کلسترول مقدار کاهش باعث زیتون برگ عصاره گرم رد میلیگرم 128/4 به 140/3 )از تریگلیسرید و دسیلیتر( در گرم میلی که کردند گزارش نیز همکاران) 1382 ( و اسمعیلی )33( شد دسیلیتر( تری تام کلسترول پالسمایی سطح نر خرگوشهای در زیتون برگ عصاره مطالعه یافتههای با که )10( داد کاهش را LDL کلسترول و گلیسرید HDL کلسترول پالسمایی سطح حالیکه در دارند خوانی هم حاضر ممکن اختالف این ندارد مطابقت تحقیق این یافتههای با یافت افزایش مورد حیوان نوع LDL و HDL گیری اندازه های روش از ناشی است باشد. شده مصرف موثره ماده مقدار و زیتون برگ یا عصاره مصرف مطالعه برگ در که است داده نشان منتشره گزارشهای مذکور موارد بر عالوه خاصیت که دارد وجود ترکیباتی دارویی گیاهان از بسیاری و زیتون گیاه زیتون برگ کیلوگرم( در )کیلوکالری ازت برای شده تصحیح ظاهری متابولیسم قابل انرژی و خشک( ماده )درصد شیمیایی ترکیبات مقدار ميانگين 2- جدول خشک ماده خام پروتئين خام الياف خام چربي قند نشاسته کل تانن خام خاکستر کل فنلی ترکیبات متابولیسم قابل انرژی 1770 6//31 7/5 1/81 25/53 7/51 1/60 18/6 10/41 96/1 خشک( ماده کیلوگرم در )میلیگرم زیتون برگ معدنی مواد مقدار ميانگين 3- جدول کلسیم فسفر سدیم کلر پتاسیم منیزیم آهن مس روی 41 6 766 2460 822 14900 3002 1200 2400 30 )پژوهشوسازندگی(

شماره 99 نشریه دامپزشكي تابستان 1392 نمودار 1- میزان فشار خون سیستولیک در تیمارهای مختلف آزمایشی جدول 4 - تاثیر تیمارهای آزمایشی بر میانگین فاکتورهای بیوشیمیایی سرم جوجه های گوشتی در 42 روزگی )mg/dl( 2 تابعیت 1 تیمار C Q L P value SEM T 5 T 4 T 3 T 2 T 1 صفات 0/000 1/34 135/37 c 135/66 c 142/25 b 137/50 bc کلسترول کل 148/37 a 0/018 0/71 63/20 b 62/74 b 68/06 a 67/19 a تری گلیسرید 67/15 a 0/386 1/03 51/64 52/40 52/90 55/99 49/31 HDL 0/001 1/72 71/08 b 70/71 b 75/73 b 68/07 b 85/63 a LDL 0/437 3/41 184/43 177/28 190/39 197/96 گلوکز 185/90 0/850 0/06 4/43 4/59 4/57 4/41 4/43 پروتئین )g/dl( T 5 به ترتیب تیمارهای جیره پایه جیره پایه و داروی فشار خون جیره پایه و سطوح 1 0/5 و 1/5 درصد پودر برگ زیتون. Tو 4 T 3 T 2 T 1-1 T 5 Tو 4 T 3 T 2 T 1 2- تابعیت برای تیمارهای <p(. میانگین هایی که در هر ردیف با حروف مختلف التین نامگذاری شده اند اختالف آنها معنی دار است) 0/05 a و به ترتیب اختالف غیر معنی دار اختالف معنی دار در سطح 5 و 1 درصد. SEM خطای معیار میانگین )پژوهشوسازندگی( 31

... بر زیتون برگ تاثیر آزمایش دوره طول در غذایی مختلف تیمارهای با شده تغذیه گوشتی های جوجه عملکرد به مربوط صفات جدول 5-2 تابعیت 1 تیمار C Q L P value SEM T 5 T 4 T 3 T 2 T 1 صفات 0/092 0/24 29/92 30/83 30/59 31/86 30/31 هفتگی 2 تا 1 0/001 1/25 68/71 a 71/92 a 72/72 a 60/10 b 70/32 a هفتگی 4 تا 3 0/682 1/09 93/74 88/45 89/97 90/11 90/31 هفتگی 6 تا 5 0/173 0/53 62/61 62/36 63/01 59/30 62/22 هفتگی 6 تا 1 )گرم( روزانه خوراک مصرف 0/303 0/13 38/75 39/53 39/42 38/91 39/32 هفتگی 2 تا 1 0/475 1/21 119/67 120/19 123/36 117/62 116/53 هفتگی 4 تا 3 0/034 2/39 170/58 c 172/08 c 185/96 ab 172/99 b 187/04 a هفتگی 6 تا 5 0/138 0/97 104/68 104/12 109/19 101/77 106/94 هفتگی 6 تا 1 روزانه( وزن افزایش / روزانه خوراک غذایی)مصرف تبدیل ضریب 0/014 0/009 1/29 a 1/28 a 1/29 a 1/22 b 1/30 a هفتگی 2 تا 1 0/013 0/035 1/74 b 1/67 b 1/69 b 1/97 a 1/65 b هفتگی 4 تا 3 0/008 0/029 1/81 b 1/95 ab 2/06 a 1/92 ab 2/07 a هفتگی 6 تا 5 0/389 0/012 1/67 1/66 1/73 1/71 1/72 هفتگی 6 تا 1 )گرم( زنده وزن متوسط 0/147 0/11 46/08 45/25 45/50 45/70 45/29 روزگی 1 وزن 0/173 22/24 2675/63 2664/59 2692/11 2536/59 2658/58 روزگی 42 وزن کل)درصد( تلفات 0/056 1/76 6/00 c 8/00 c 7/00 c 21/00 a 12/00 b هفتگی 6 تا 1 تولید شاخص 0/008 8/45 362/03 a 349/25 a 344/10 a 279/46 c 323/07 b روزگی 42 زیتون. برگ پودر درصد 1/5 و 1 0/5 سطوح و پایه جیره خون فشار داروی و پایه جیره پایه جیره تیمارهای ترتیب به T 5 و T 4 T 3 T 2 T 1-1 T 5 و T T T تیمارهای برای تابعیت 2-4 3 1 <p(. است) 0/05 دار معنی آنها اختالف اند شده نامگذاری التین مختلف حروف با ردیف هر در که هایی میانگین a میانگین معیار خطای SEM درصد. 1 و 5 سطح در دار معنی اختالف دار معنی غیر اختالف ترتیب به و 32 )پژوهشوسازندگی(

1392 تابستان دامپزشكي نشریه 99 شماره با اشباع غیر های چربی )36( دارند سرمی لیپیدهای دهندگی کاهش کاهش باعث زیتون برگ در موجود اسیداولئیک جمله از دوگانه پیوند یک های بیماری شیوع کاهش و HDL کلسترول افزایش LDL کلسترول )12(. شوند می عروقی قلبی- و خوراک مصرف وزن افزایش عملکردی صفات بر زیتون برگ اثر نبود. معنیدار هفتگی( 6 تا )1 آزمایش دوره کل در غذایی تبدیل ضریب عصارههاي از استفاده كه نمودند گزارش )2002( همكاران و Botsoglou وزن افزايش روي مثبتي اثرات گوشتی جوجههای غذایی جیره در گياهي مطابقت تحقيق اين نتايج با كه )3( است داشته شاهد گروه با مقايسه در وزن افزايش اختالف كه نمودند گزارش )2006( همكاران و Jang ندارند. ود بيوتيك آنتي حاوي هاي جيره با شده تغذيه جوجههايگوشتي بين در معنيدار روز 35 مدت به شاهد تيمار و گياهي فرار اسانسهاي از سطح منتشر گزارشهای نتايج دارد. مطابقت تحقيق اين نتايج با كه )13( نبود طيور تغذيه در افزودني عنوان به دارويي گياهان از استفاده مورد در شده جوجههاي رشد عملكرد روي گياهي عصارههاي اثر كه ميدهد نشان است بوده تأثير بي دیگر برخي در و مثبت آزمايشها برخي در گوشتي.)6( محيط شرايط بر عالوه گوشتي جوجههاي در خوراك مصرف ميزان مغذي مواد تراكم جمله از تغذيهاي متعدد فاكتورهاي تأثير تحت پرورش محیطی شرایط آزمايش اين در اينكه به توجه با است جيره انرژي مقدار و شده تأمين مغذي مواد مقدار و جيرهها در شده استفاده خوراكي مواد بين در نيز خوراك مصرف لذا است بوده يكسان تقريبا نیز ها جيره توسط نداد. نشان را معنيداري تفاوت مختلف جيرههاي مستقيم صورت به نميتوان را تحقيق اين از حاصل نتايج طوركلي به صفات بر دارويي گياهان تأثير مورد در شده منتشر علمي گزارشهای با موجود منابع اساس بر زيرا نمود مقايسه گوشتي جوجههاي توليدي عملكردی صفات بر زیتون برگ تأثير مورد در توجهی قابل اطالعات بعضا نيز دارويي گياهان مورد در و است نشده منتشر گوشتي جوجههاي متفاوت علت به كه شده استفاده دارويي گياهان تجاري هاي عصاره از مقايسه آزمایشی خاص شرایط همچنین و آنها موثره مواد و ترکیبات بودن است. مشكل يكديگر با نتايج اين اختالف است شده داده نشان 5 جدول در كه طوري همان هب <p( )0/05 بود معنيدار مختلف تيمارهاي بين در تلفات ميانگينهاي و شاهد و خون فشار داروی تيمار به مربوط تلفات ميزان باالترين طوريكه توجه با بود. زیتون برگ با شده تغذیه تيمارهاي به مربوط آن پايينترين يكسان تیمارها همه براي ای تغذیه و بهداشتي محيطي شرايط اينكه به ميتوان را زیتون برگ حاوی غذايي جيرههاي در تلفات كاهش لذا بود گیاهان در موجود موثره مواد داد. نسبت گياه اين در موجود موثره مواد به گوارش دستگاه در مفید غیر و بیماریزا های میکروب مهار باعث دارویی بعالوه پايه جيره گوشتی جوجههای روی بر آزمايشي در )18(. میگردند عصاره نوع دو بعالوه پايه جيره و زيتون برگ پودر درتن کيلوگرم 6 و 4 2 بعالوه پايه جيره و تن در گرم 400 و 200 سطوح در وB ( )A زيتون برگ نتایج گرفت قرار مطالعه مورد ويرجينيامايسين بيوتيک آنتي 20 ppm تواند مي مناسب گزينه عنوان به زيتون برگ پودر که داد نشان حاصله دالیل از یکی احتماال )23(. گردد ويرجينامايسین بيوتيک آنتي جايگزين ناشی آزمایش این در زیتون برگ حاوی غذایی های جیره در تلفات کاهش است. آن بیوتیکی آنتی خاصیت از برای بهتری معیار تولید شاخص عملکردی فاکتورهای میان در بر عالوه آن محاسبه برای زیرا است گوشتی جوجههای بازدهی گیری اندازه نیز تلفات درصد و پرورش روزهای تعداد غذایی تبدیل ضریب و بدن وزن مربوط تولید شاخص مقدار بیشترین تحقیق این در میشود. گرفته نظر در توجه با بود. شده استفاده زیتون برگ از آنها جیره در که بود تیمارهایی به همه در پرورش دوره طول و غذایی تبدیل ضریب زنده وزن صفات اینکه به صفت <p( )0/05 معنیدار اختالف این بنابر بودند برابر تقریبا تیمارها است. تلفات میزان در تفاوت به مربوط تیمار بین در تولید شاخص نتایج 1/5 و 1 سطوح از استفاده که داد نشان آزمایش این از حاصل نتایج فشار کاهش باعث گوشتی جوجههای جیرهغذایی در زیتون برگ درصد کلسترول و گلیسرید تری )کلسترول سرمی لیپیدهای و سیستولیک خون غذایی تبدیل ضریب و وزن افزایش عملکردی صفات روی بر و شد )LDL بازدهی بهبود باعث نتیجه در و کاهش را تلفات مقدار اما نداشت تأثیری جوجههای غذایی جیره در آن از استفاده بنابراین شد تولید( )شاخص تولید است. توصیه قابل درصد 1/5 سطح تا حداکثر گوشتی ها پاورقی 1- Hypertension 2- Arterial hypertension 3- Oleuropein 4- Rutin 5- Verbacoside 6- Apiginin-7-glocoside 7- Luteolin-7-glucoside 8- anti-arrhythmic 9- Febrifuge 10- Humerus 11- Proximal Ulnar and Radius استفاده مورد منابع 1- Altiokit, E., Baycin, D., Bayraktar, O. and Ulku, S. (2008) Isolation of polyphenols from the extracts of olive leaves (Olea europaea L.) by adsorption on silk fibroin. Sep. Purif. Technol. 62: 342-348. 2- Association of Official Analytical Chemist. (AOAC) (1990)15th Edition. USA. 3- Botsoglou, N.A., Florou, P., Christaki, E., Fletouris, D.J. and Spais, A.B. (2002) Effect of dietary oregano essential oil on performance of chickens and on iron-induced lipid oxidation of breast, Tight and abdominal fat tissues. Brit. Poutl. Sci. 42: 230-233. )پژوهشوسازندگی( 33

... بر زیتون برگ تاثیر 4- Bouaziz M, Fki, I., Jemai, H., Ayadi, M. and Sayadi, S. (2008) Effect of storage on refined and husk olive oils composition: Stabilization by addition of natural antioxidants from chemlali olive leaves. Food Chem. 108: 253 262. 5- Boudhrioua, N., Bahloul, N., Slimen, I.B. and Kechhaou, N. (2009) Comparison on the total phenol contents and the color of fresh and infrared dried olive leaves. Ind. Crop. Prod. 29: 412-419. 6- Canan, B.S. and Kuddusi, E.M. (2006) Effect of dietary thyme (Thymus vulgaris) on laying hen performance and Escherichia coli concentration in feces. J. Nutr. Sci. 12: 55-58. 7- Dakshinamurti, K. and Dakshinamurti, S. (2001) Blood pressure regulation and micronutrients. Nut. Res. Rev. 14: 3-43. 8- Delgado-pertinez, M., Gomez-Cabrera, A. and Garrido, A. (2000) Predicting the nutritive value of the olive leaf (Olea europaea): Digestibility and chemical composition and in vitro studies. Anim. Feed Sci. Tech. 2000; 87: 187-201. 9- Eidi, A., Eidi, M., Oryan, S.H., Fallahyan, F., Darounkala, R.D. (2004) Hypoglycaemic effect of alcoholic extract of olive (Olea europaea L.) leaf in healthy and diabetic male rats. J. Med. Plant. 3: 36-40. 10- Esmaeili, M., Delphan, B., Tavakkoli, A., Tarrahi, M.J. (2003) Effect of Morus nigra L., Trigonella foenum - graecum L. Seed and olive leaf extract on plasma level of cholesterol and lipid layers in rabbit aortic wall. Yafteh J. (Lorestan University of Medical Sciences) 16: 3-9.. 11- Hansen, K., Adsersen, A., Christensen, S.B., Jensen, S.R., Nyman, U. and Smitt, U.W. (1996) Isolation of an angiotensin converting enzyme (ACE) inhibitor from Olea europaea and Olea lancea. Phytomedicine. 2 (4): 319-325. 12- Huang, P.L., Huang, P.L. and Huang, S.L.(2010) Oleuropein and related compounds reduce atherosclerosis. Open Conference Proceedings J. 1: 81-86. 13- Jang, I.S., Ko, Y.H., Kang, S.Y. and Lee, C.Y. (2006) Effect of commercial essential oil on growth performance, digestive enzyme activity and intestinal microflora population in broiler chickens. Anim. Feed Sci. and Tech. 143: 304-315. 14- Julian, J.R. (2005) Production and growth related disorders and other metabolic diseases of poultry A review. Vet. J. 169: 350-369. 15-Julius, S. (1996) The evidence for a pathophysiologic significance of the sympathetic overactivity in hypertension. Clin. Exp. Hypertens. 1996; 18: 305-321. 16- Laguerre, M., Lopez Giraldo, L.J., Piombo, G., Figueroa- Espinoza, M.C., Pina, M., Benaissa, M., Combe, A., Castera, A. R., Lecomte, J. and Villeneuve, P.(2009) Characterization of olive-leaf phenolics by ESI-MS and evaluation of their antioxidant capacities by the cat assay. J. Am. Oil Chem. Soc. 86: 1215-1225. 17- Lampert, R., Lckovics, R.J., Viscoli, J.C., Hoewitz, I.R. and Lee, A.F.(2003) Effects of propranolol on recovery of heart rate variability following acute myocardial infarction and relation to outcome in the beta-blocker heart attack trial. Am. J. Cardiol. 91: 137-142. 18- Lee, K.W., Everts, H. and Beynen, A.C. (2004) Essential oils in broiler nutrition. Int. J. poult. Sci. 3: 738-752. 19- Maggio, F., DeFrancesco, T.C., Atkins, C.E., Pizzirani, S., Gilger, B.C. and Davidson, M.G.(2000) Ocular lesions associated with systemic hypertension in cats: 69 cases (1985 1998). J. Am. Vet. Med. Assoc. 217: 695-702. 20- Manna, C., Migliardi, V., Golino, P., Scognamiglio, A., Galletti, P., Chiariello, M. and Zappia, V. (2004) Oleuropein prevents oxidative myocardial injury induced by ischemia and reperfusion. J. Nutr. Biochem. 15 (8): 461-466. 21- Martın Garcıa, A.I., Yanez Ruiz, D.R., Moumen, A. and Molina Alcaide, E.(2006) Effect of polyethylene glycol, urea and sunflower meal on olive (Olea europaea var. europaea) leaf fermentation in continuous fermentors. Small Rumin. Res. 61: 53-61. 22- Maxwell, M.H. and Robertson, G.W. (1997) World broiler ascites survey. Poultry Int. 36: 16-30. 23- Motaghitalab, M., Jamshidzehy, M. (2006) Effects of olive leaf powder extract as substitution for antibiotics on broiler performances. The 2nd Iranian Congress on Animal Science. 1: 831-834. 24- Omar, S.H. (2010) Oleuropein in olive and its pharmacological effects. Sci. Pharm. 78: 133-154. 25- Paiva-Martins, F., Barbosa, S., Pinheiro, V., Mourao, J.L. and Outor-Monteiro, D. (2009) The effect of olive leaves supplementation on the feed digestibility, growth performances of pigs and quality of pork meat. Meat Sci. 82: 438-443. 26- Perrinjaquet-Moccetti, T., Busjahn, A., Schmidlin, C., Schmidt, A., Bradl, A. and Aydogan, C. (2008) Food supplementation with an olive (Olea europaea L.) leaf extract reduces blood pressure in borderline hypertensive monozygotic twins. Phytother. Res. 22: 1239-1242. 27- Richmond, W. (1973) Preparation and properties of a cholesterol oxidase from Nocardia sp. and its application to the enzymatic assay of total cholesterol in serum. Clin Chem. 19: 1350-1356. 34 )پژوهشوسازندگی(

شماره 99 نشریه دامپزشكي تابستان 1392 28- Saberi, M., Kazemi Salehi, D. and Blorian, V. (2008) The effect of olive leaf on low or moderate blood pressure and resistant to traditional treatments. J. Med. Plant. 3(23): 52-59. 29- SAS (1990) SAS/STAT User s guide, release 6.03 edition. SAS institute Inc., Cary, NC. 30- Scheffler, A., Rauwald, H.W., Kampa, B., Mann, U., Mohr, F.W. and Dhein, S. (2008) Olea europaea leaf extract exerts L-type Ca(2+) channel antagonistic effects. J. Ethnopharmacol. 120: 233-240. 31- Sibald, I.R. (1976). A bioassay for true metabolizable energy in feedstuffs. Poult. Sci, 55:303-308. 32- Somova, L.I., Shode, F.O., Ramnanan, P. and Nadir, A. (2003) Antihypertensive, antiatherosclerotic and antioxidant activity of triterpenoids isolated from Olea europaea, subspecies africana leaves. J. Ethnopharmacol. 84: 299-305. 33- Susalit, E., Agusb, N., Effendia, E., Tjandrawinatac, R. R., Nofiarnyc, D., Perrinjaquet-Moccettid, T. and Verbruggend, M. (2011) Olive (Olea europaea) leaf extract effective in patients with stage-1 hypertension: Comparison with captopril. Phytomedicine. 18: 251-258. 34- Tankson, J.D., Thaxton, J.P. and Vizzier-Thaxton, Y. (2002) Biochemical and immunological changes in chickens experiencing pulmonary hypertension syndrome caused by Enterococcus faecalis. Poult. Sci. 81: 1826-1831. 35- Terrill, T., Rowan, M.A., Douglas, B.G. and Barry, N.T. (1992) Determination of extractable and bound condensed tannin concentrations in forage plants, protein concentrate meals and cereals grains. J. Sci. Food Agric. 58: 321-329. 36- Visioli, F., Bellomo, G., Montedoro, G., Galli, C. (1995) Low density lipoprotein oxidation is inhibited in vitro by olive oil constituents. Atherosclerosis. 117: 25-32. 37- Visioli, F., Bellosta, S. and Galli, C. (1998) Oleuropein, the bitter principle of olives, enhances nitric oxide production by mouse macrophages. Life Sci. 62: 541-546. )پژوهشوسازندگی( 35